Павлодарлық Виктор Кожевников, Боччадан Қазақстан Республикасы Ұлттық құрамасының мүшесі, мерзімінен бір ай бұрын дүниеге келген. Жедел босану, асқынулар, ұйқысыз түндер, массаж курстары, бассейн, жаттығу терапиясы... Бір жарым жыл ішінде оған церебральды сал ауруы, спастикалық тетрапарез және ілеспе асқыну - нейросенсорлық есту қабілетінің жоғалуы диагнозы қойылды.

Виктордың анасы, Люст Елена Анатольевна, диагноздың үкім сияқты естілгенін көз жасымен айтады:

- Сонда менің қолым түсті. Бірақ мен өмір сүру керек екенін түсіндім! Ұлыма қарап, шешім қабылдадым - осы аурумен күресу және өмір сүруді үйрену және Біз бірге барлық қиындықтарды жеңе бастадық: есту қабілеті нашар адамдарға арналған мектепте оқу, оңалту орталықтарына бару, өзімізді жүзеге асыру, жетістіктер. Бір жылдары балам депрессияға түсіп, өмірге деген қызығушылығын жоғалтты. Мен не істерімді, қалай көмектесерімді, Виктордың қалай көңілін ауларымды білмедім. Ұлымның көзінде өмірге қызығушылығы пайда болуы үшін не істей алатынымды ойладым.

Бір жолы Виктор ойда жоқта бочча спорты бөлімі туралы біліп қалып, осы спорт түрімен айналысу идеясын жеткізді.

"Біз оны сынап көруді шештік, - деп жалғастырады Елена әңгімесін, - Викторға ұнады. Шынымды айтсам, мен оның бұл спортқа деген қызығушылығы ұзаққа созылатынын ойламадым. Бірақ Бочча ұлым мен менің жүрегімді жаулап алды."

Виктор үнемі спортпен шұғылдана бастады, бірде-бір жаттығуды жіберіп алмады. 2021 жылы Павлодар қаласынан тыс жерлерде алғаш рет жарысқа қатысты-Астанада Боччадан республикалық ашық турнирде 1 орын, 2022 жылы боччадан ҚР Чемпионатында 1 орын, 2023 жылы боччадан ҚР Чемпионатында 2 орын алды. Ұлттық құрамаға кіргеннен кейін Виктор рухты көтерді, оның көз алдында жарық пайда болды және бұл сүйікті Бочченің арқасында.

Бочча әлемі Виктор үшін тек спорт алаңына айналған жоқ. Мұнда ол жаңа достар, пікірлес адамдар тапты. Мұнда ол бәсекелестік, жеңіске деген ұмтылыс, көбірек қол жеткізуге деген ұмтылыс сияқты қасиеттерді көрсетті. Шынында да, Бочча біріктіреді, Бочча - бір үлкен отбасы!

Халықаралық жарыстарда өз күштерін сынауға мүмкіндік туғанда, Виктор Польшаның Познань қаласында өткен халықаралық жарыстарға қатысып, үлкен тәжірибе жинап, алғашқы халықаралық ұпайларын жеңіп алды.



- Мен енді Виктордың тек анасы емеспін, Мен де боччисттің көмекші спортшысымын. Мен онымен бірге жаттығулар мен жарыстарда үнемі жүремін. Мен ұлыммен бірге осы әдемі спорттық өмірге еніп кеттім, онымен бірге жеңістерге қуанамын, жеңілістер де болады, біз бәрінен бірге өтеміз, сабақ аламыз, спорттық тәжірибе жинаймыз және тек алға қарай жүреміз. Біз Виктор сияқты жігіттерге ауыр диагноздарына қарамастан, нағыз спортшы болуға және өмірдің жарқын түстерін сезінуге мүмкіндік беретін бочча сияқты паралимпиадалық спорт түріне өте ризамыз, - дейді анасы.

Итиана Шыңғысханова, Қазақстан Республикасының Қарағанды қаласынан боччадан ұлттық құрамасының мүшесі.

Бұл нәзік сұлу қыздың сәттілік тарихы Қарағандыда церебральды сал ауруы бар балаларды Бочча секциясына қабылдаған сәттен басталды. Итиананың анасы хабарландыруды оқығаннан кейін қызына осы бағытта өзін сынап көруді ұсынды.

- Мен сынақ жаттығуларына барғым келмегені әлі есімде. Себебі, ол кезде мен жүзу үйірмесіне бару туралы ойлап жүрдім. Мен бочча ойынының ережелерін оқығаннан кейін доптарды лақтыруды маңызды емес, ерігу деп санадым. Менің қатты наразылығыма қарамастан, анам мені манежге сүйреп апарды десек болады: "Ұнамаса - енді келмейміз" деп көндірді. Енді мен анама менің сөздеріме көнбегені үшін өте ризамын. Енді ғана менің алдымда қандай мүмкіндіктер ашылып жатқанын түсіне бастадым, - дейді Итиана.

Итиана мен оның анасының айтуынша, қыз жеке "спорт қоржынында" – екі Қазақстан чемпионаты, онда ол күміс, ал екіншісінде алтын алды, сондай-ақ Польшада өткен Бірінші халықаралық челленджерге қатысып, алғашқы ұпайларын жинады. Бұл, сөзсіз, құнды тәжірибе, керемет эмоциялар, есімдері үлкен спорт тарихына енген адамдармен танысу болды.

- Бұрын біз тек теледидардан көрген атақты спортшыларды өз көзімізбен көру өте керемет болды. Бірақ, белгілі болғандай, олармен бірге сотқа шығу мүлдем басқа сезім. Алда Қытайда, Ханчжоу қаласында Азиялық жұп ойындар бар. Жақын адамдардың қолдауын, жігерлендіретін сөздерді сезіну өте маңызды. Бізді жігерлендіреді. Кейде сізді өзіңіздің елеусіздігіңіздің үмітсіз сезімі басып алатын сәттер болады. Сізде бірдеңе болған кезде есте сақтау керек-оның артында сізге сенетіндер бар - бөлісті Итиана.

Қыз Бочча оған жағдайды жеңу қуанышына толтырып, өмірін өзгертуге мүмкіндік бергенін мойындайды.

Боччадан Қазақстан Республикасы Ұлттық құрамасының мүшесі, алматылық Азамат Аязбаев 26 жаста. Азамат бочча секциясында үшінші жыл айналысады. Мұның бәрі 2019 жылы қыркүйек айында Азамат "Yuong Life Capernaum" клубынан Қапшағайға лагерьге барған кезде басталды. Азаматтың көмекшісі спорт әлемінде танымал волонтер Асан Итенов болды. Асан Алматыда бочча секциясын ұйымдастырып, Азаматты оқуға шақырғанын айтты. Бірақ ол кезде Азаматты бұл ұсыныс аса қызықтырмай, тек 2020 жылы пандемия болған кезде болған ұзақ оқшаулану өмірін өзгерту туралы шешіміне әсер етті.

- Біз Асанға қоңырау шалып, кездесуге келістік, ол бізді жаттығуға шақырды, сөйтіп Азамат бұл ойынның не екенін өз көзімен көріп, балалармен кездесті. Азамат қатты қобалжығанымен, кейін бекер екенін түсінді. Асан мен балалар оны жылы қабылдады. Жаттығу аяқталғаннан кейін кезекті сұрақ туындады: ұнады ма, жоқ па? Біз қажеті бар ма, не керегі жоқ па, шешімді жасау мүмкіндігін Азаматтың өзіне бердік. Ол өзін сынап көрді де, ойынға басымен кіріп кетті! Ойын да, балалар да, команда да, Асан бапкері де жағымды болды. Алматыдағы алғашқы іріктеу, Боччадан республикалық турнирге Астанаға алғашқы сапар, алғашқы жеңістер - бұдан әрі айналысуға, жақсырақ, жаңа мақсаттарға жетуге деген ынта! - дейді Азаматтың анасы Балжан.

3 жыл ішінде Азамат Астанаға бірнеше рет барды. Боччадан республикалық турнирге қатысып, онда 1 орын алды, 2022 жылы Боччадан ҚР Чемпионатында 2 орын алды, ал 2023 жылы боччадан ҚР чемпионатының нәтижелері бойынша жас жігіт екінші орын алып, боччадан ҚР Паралимпиадалық құрамасына кірді.

- 2023 жылдың наурыз айында Ресейде паралимпиадалық құрама құрамында оқу-жаттығу жиындарында болды. Бұл Ресей Федерациясының Бочча командасымен жаттығудың үлкен тәжірибесі, ойын техникасы тұрғысынан көптеген жаңа нәрселерді білді, Ресей тарапынан қолдау тауып, нағыз достар тапты! Оқу-жаттығу жиындарының соңында Ресей Мәскеуге барып, Қызыл алаңды көрді. Эмоцияларды сөзбен сипаттауға келмейді! - деп еске алады Балжан.


2023 жылғы боччадан ҚР Чемпионатының қорытындысы бойынша Азамат Астанаға, сондай-ақ Грецияға халықаралық Челленджерге оқу-жаттығу жиындарына шақырылды. Бұл Азамат үшін Ұлттық паралимпиадалық құраманың құрамында өз елінің атынан өкілдік ету үлкен мәртебе және жауапкершілік! Мақсатына қарай ұмтылуға деген үлкен мотивация!

Бочча секциясында Азамат өзінің достарын тапты, жаттықтырушы - тәлімгер, аға дос ретінде көптеген түрлі дағдыларға ие болды: шыдамдылық, табандылық, мақсатқа жетуді үйренді, дос болуды, қарым-қатынаста болуды білді, және ең бастысы - еңбек ету, сүйікті ісімен айналысуды үйренді. Бұл кезеңдегі мақсат - Грецияда өзін көрсету, ал басты мақсат - Лос-Анджелес, онда 2028 жылғы Паралимпиада ойындарына өту!


- Қазақстан бочча Федерациясына, Федерация Президенті Әшімбаев Мәулен атынан, Үлжекова Нұргүл атынан "Тең мүмкіндіктер әлемі" қорына, Samruk Kazyna Trust және Sportqory қорына , біздің барлық жаттықтырушыларымызға: Итенов Асанға, Өтепбергенұлы Қазыбекке, Молдахметова Дианаға, Айнұр Мырзаханқызына БОЧЧА деп аталатын ғаламның бір бөлігі болу мүмкіндігі үшін мың алғыс, - дейді Балжан.

Танысып қойыңыздар - бұл Боччадан Қазақстан Республикасы Ұлттық құрамасының мүшесі Алина Карамышева.

Алина 17 жаста, церебральды сал ауруы және жалпы сөйлеу қабілеті бұзылған. Алина үйде оқып, тірек-қимыл аппараты бұзылған балаларға арналған № 2 арнайы мектеп-интернаттың тоғыз сыныбын бітіргені туралы аттестат алды. 2020 жылдың күзінде қыздың анасы аяқ астынан қызының болашақ Бочча жаттықтырушысымен кездесті. Осы сәттен бастап Алинаның бақытты оқиғасы басталды. Сынақ жаттығуларынан кейін Алина боччаның оның әлемі екенін бірден түсінді.


- Біздің жаттықтырушы Асан Итеновке барлық күш-жігеріміз бен күш-жігеріміз үшін, балаларымызға жұмсаған еңбегіміз үшін көп рахмет. Оларды ешқашан бас тартпауға және тек алға жылжуға үйрететіні үшін. Менің қызым топта оңай араласып, жаттығуда мұқият және мұқият болды. Алинаның эмоционалды жағдайы әлдеқайда жақсарды, өйткені оның достары, әртүрлі жастағы балалармен қарым-қатынасы болды. Тіпті сөйлеуде аз, бірақ жақсартулар бар. Жаттығулар мен ойындар жағдайға байланысты әртүрлі эмоциялармен өтеді. Өзіңіздің немесе досыңыздың жоғалуы немесе жеңіс қуанышы үшін тәжірибе. Алина бірнеше рет Алматы мен Астанада өткен жарыстарға қатысты. Жүлделі орындарға ие бола отырып, жарыстарда өзін жақсы көрсетті. 2023 жылғы маусымда Астана қаласында Боччадан Қазақстан Республикасының Чемпионатына қатысты. Өз санатында 1 орынды иеленді. Ал енді қазан айында Астана қаласына оқу-жаттығу жиындарына барады. Алина өмірінде алғаш рет Грецияға World Boccia Heraklion Challenger халықаралық жарыстарына саяхат жасайды. Бұл жеңістер - бұл күш-жігердің, Алина мен оның жаттықтырушысы жасаған үлкен жұмыстың және оның жүрегіне сіңірген сенімнің көрсеткіші, -дейді Алинаның анасы Зарина.

Менің аты-жөнім Амангелді Айдана Азаматқызы.

Мен 2006 жылдың ақпан айының 24-ші жұлдызында, Маңғыстау облысы, Жаңаөзен қаласында дүниеге келдім.

2021 жылдың қазан айының басында біздің қаламызда «Саламатты болашақ» әлеуметтік жобасының аясында, инклюзивті спорт үйірмелерінің ашылғалы жатқанын анамнан естідім. Сол инклюзивті үйірмелердің ішіндегі «Бочча» спорт үйірмесімен анам мені таныстырды.

Басында аса қызығушылық танытпағанымды жасырмаймын. Бірақ анам YouTube желісінен спортшылардың ойындарын тамашалап көруімді ұсынды.

Видеолардан кейін қызығушылығым біраз оянып, алғашқы жаттығудың басталуын асыға күттім! Алғашқы жаттығуға барған соң, ойынның ережелерімен таныса келе, бұл ойынның өте қызықты екенін түсіндім. Бұл ойынның менің денсаулығыма физикалық тұрғыдан да, логикалық жағынан да пайдасы зор екенін білдім.

Солай жаттығулар жалғаса берді. Сөйтіп жүргенде жарыстарымыз да басталды. Ең алғашқы үлкен жарысым 2022 жылы Астана қаласында өткен Боччадан Қазақстан Республикасының чемпионаты болды. Өкінішке орай, бұл жарыста мен орын иелене алмадым. Бірақ мен мойымадым, жаттығуымды күшейтіп, 2023 жылы қалалық іріктеу турнирінен өткен соң, 2023 жылдың мамыр айында өтетін боччадан оқу-жаттығу жиынына шақырту алдым.

Ол жерден көп нәрсе үйрендім. Содан соң, 2023 жылдың маусым айының 1-4 аралығында өткен Боччадан ҚР чемпионатына қатысып, жүлделі екінші орынға ие болдым! Содан кейін Боччадан Қазақстан Республикасының құрама командасының мүшесі атанғанымды естідім, және де өте қатты қуандым! Солай біздің құрама тамыздың 18-25 аралығында Боччадан Польшаның Познань қаласында өткен халықаралық челленджерге дайындалу үшін Астана қаласында 3-18 тамыз аралығында өткен оқу-жаттығу жиынына жиналдық. Жаттығулар өте пайдалы, қызықты, әрі көңілді өтті! Солай жарысқа аттанатын күн де келіп жетті.

Өкінішке орай, біздің құрама команда бұл сайыста орын еншілей алмады. Бірақ та бұл біздің команда үшін өте керемет тәжірибе болды!
Және де біз одан да мықты дайындаламыз!

2023 ж. наурыз айында «Қамқорлық» оңалту орталығында емделіп жүрген кезде реабилитолог Айнұр Мырзахановнаны кездейсоқ жолықтырдық. Біраз әңгімелескеннен кейін ол кісі бочча спорт туралы туралы айта келіп, Мейірбек бочча ойынына қатыссын, денсаулығына шипалық ем болады деп ұсыныс жасады.

Қысқаша айта кетейін: - Айнұр Мырзахановнаны қайдан танитынымызды. Ол кісі 2007 жылы РДРЦ оңалту орталығында реабилитолог, инструктор болып жұмыс істейтін. Ал, Мейірбек орталыққа квотамен емделуге барған, сол жерде Айнұр Мырзахановнамен таныстық және 16 жылдан кейін қайта кездесіп отырмыз.

«Қамқорлық» оңалту орталығындағы емдік іс-шаралары аяқталғаннан кейін, Мырзахановнаның айтуы бойынша Паралимпиадалық орталыққа құжаттарын дайындап бардық. Онда біз жаттықтырушы Қазбек Өтепбергенұлымен кездесіп мән-жайды айтып түсіндірдік. Жүріңіздер, көрейік деп Мейірбектің ыңғайын, ептілігін тексеріп, келісім берді. Сонымен 2023 ж. 5 сәуірден бастап, мамыр айының аяғына дейін жаттығу жасап қалыптасып қалған Мейірбек, бочча ойынын ұнатып қалғанын айтты. Себебі, Мейірбек үшін бұл спорттық ойындардың ішіндегі ең қолайлысы екенін байқадық.

Екі айдың көлемінде бочча ойынына қатысып жүріп, 2023 ж. 1-3 маусым аралығында өтетін паралимпиадалық боччадан Қазақстан Республикасының чемпионатқа қатысатын дәрежеге жеттік.

Жоғарыда аталған чемпионатқа қатысып, 1-ші жүлделі орынды иеленіп, Мейірбек боччадан Қазақстан чемпионы атағына ие болды!

Келесі Қытайда, Ханджоу қаласында 2023 ж. 22 - 28 қазан аралығында боччадан өтетін Азиялық паралимпиадалық ойындарға қатысуға жолдама алып, кәзіргі кезде қызу жаттығу дайындығы жасалуда.

Енді балам Мейірбек осы жарыстада жүлделі орынды жеңіп алады деген үміттеміз!

2021 жылы боччадан Қазақстан Республикасы Ұлттық құрамасының мүшесі он алты жасар Темірлан Алтынсары Боччадан сынақ сабағына шақырылды. Ол кездері бұл спорт түрі Қазақстанда енді ғана дами бастады.

- Маған қатты ұнады, келесі күні бірден жаттығуды бастадым. Осылайша мен үшін бочча әлемі ашылды, ал менің өмірдегі қиындықтарға қарамастан, алға сенімді қарайтын көңілді және дамып келе жатқан адамдардың үлкен қызықты қауымдастығында жаңа таныстар пайда болды. Өмірдегі алғашқы жарыстарымда мен 3 орын, содан кейін 2 орын алдым. Осылайша менде жаңа мақсаттар мен армандар пайда болды, кейінірек республикалық жарыстарда жеңіске жетіп, 1 орынға қол жеткіздім. Мүмкіндігі шектеулі адамның сұр монотонды күнделікті өмірінде көптеген түрлі оқиғалар, белсенділік пен динамика, көптеген жаңа перспективалар пайда болды, боччаның арқасында мен Мәскеу мен Қызыл алаңды көрдім, Польшаға бардым, - дейді Темірлан.

Темірланның анасы Камила мен жаттықтырушысы Қазбек Өтепбергенұлына ризашылығын білдіреді, олар оған сенеді және әрқашан қолдау көрсетеді. Қазір Темірлан Азия ойындарына белсенді дайындалуда және елімізді оларға лайықты түрде таныстыруды және Қазақстанға жүлделі орынмен оралуды армандайды.